‘Wij hadden helemaal geen pedagogiek en toch kregen we heel veel mee’, zo zei enige tijd geleden iemand tegen ons. Hij studeerde jaren geleden aan de Driestar en zat aan de voeten van docenten als Hage, Brouwer en Florijn. Onze zegsman was een uitstekende leraar geworden over wie veel leerlingen met respect spraken. Om een goede leraar te worden heb je dus niet een uitgewerkte schoolpedagogiek nodig. Wat is dan toch het nut van een boek als Gidsen?
Aan het begin van deze serie artikelen, naar aanleiding van het verschijnen van Gidsen, staan we stil bij de vraag wat de zin is van een theoretisch opvoedkundig boek. Om het wat concreter te maken: waarom is het een schoolpedagogiek, waarom is het een Driestar-boek, waarom heeft het een academisch niveau en waarom hebben mensen er iets aan?
De school
Wat betreft het eerste: waarom is er een pedagogiekboek nodig, toegespitst op de schoolsituatie? Gidsen gaat immers over de school en mensen die daarin hun werk doen. De gedachtegang die we in Gidsen ontvouwen heeft geen betrekking op het gezin of op de catechese of het jeugdwerk. Voor al die contexten zou je een afzonderlijke pedagogiek kunnen schrijven. Wij hebben ons echter beperkt tot de school, niet omdat de andere gebieden niet belangrijk zijn, maar omdat het opleiden van leraren een belangrijke kern van Driestar hogeschool is.
Academisch
Waarom is Gidsen als een academisch boek geschreven? ‘Het is een pittig boek, je moet er echt op studeren’, zo hebben velen tegen ons gezegd. Waarom is er voor het schrijven van dit boek op universitair niveau ingezet? Kun je niet beter iets heel praktisch maken? De reden was dat we materiaal nodig hadden voor de masteropleiding, dus teksten op een hoger denkniveau. Het boek is dus niet bedoeld als lesmateriaal voor de bacheloropleidingen. Daar hebben onze collega’s sinds jaar en dag doorwrochte materialen voor. Nog minder is het een handleiding voor het maken van een goede les, al zijn er talloze uitspraken in het boek te vinden die daarop betrekking hebben.
Driestar
Waarom is het een Driestar-boek? In en buiten de achterban is vaak gezegd dat het bij Driestar hogeschool mankeerde aan een eigen pedagogiek. Terwijl de Goudse hogeschool bekend staat om haar robuuste orthodox-christelijke profiel, was dit nog niet herkenbaar in een eigen pedagogische positiebepaling. Door te luisteren naar vele betrokkenen binnen en buiten de hogeschool, hebben we geprobeerd een en eigen pedagogiek op niveau te schrijven. Een pedagogiek waar de traditie van Reformatie en Nadere Reformatie in doorklinkt. Niet voor niets is het schrijven onderdeel geweest van de hoogleraarspost aan de TUA.
Nut
Waarom hebben mensen er iets aan? In de talloze gesprekken die we met lezers hebben gevoerd is ons duidelijk geworden dat het boek mensen helpt bij het verwoorden van een Bijbelse onderwijsvisie. Iemand zei: ‘Eindelijk heb ik taal, waarmee ik kan uitleggen waarom ik mijn vak zo belangrijk vind.’ Iemand anders zei dat hij veel beter was gaan begrijpen dat je echt christelijk over onderwijs kunt denken. Wat we beoogd hebben bij het schrijven, blijkt herkend te worden: het pedagogische hart moet gevoed worden en tegelijk moet het denken aangescherpt worden. Wat we terughoren in webinars en studiebijeenkomsten doet ons ook beseffen dat de bezinning moet voortgaan. Iedere nieuwe generatie opleiders en leidinggevenden moet doordenken wat Bijbelse pedagogiek in deze tijd betekent. Een boek als Gidsen is daarbij een hulpmiddel. Het is echter niet bedoeld als een pedagogische dogmatiek. Daarom is het zo waardevol dat er gespreksbijeenkomsten zijn. Hier en daar zijn er ook gesprekskringen gestart over het boek. We hebben gemerkt dat beeldvorming zonder het bestuderen van de tekst tot misverstanden leidt. Er is bijvoorbeeld gesuggereerd dat het boek maakbaarheid zou bevorderen, terwijl de grote lijn van het boek een protest is tegen maakbaarheid. Dit soort zaken worden alleen helder als je de tijd neemt voor studie en gesprek.
Reeks artikelen
Dit cursusjaar komt in ieder nummer van DRS een thema uit het boek aan de orde. We kiezen in de reeks artikelen die onderwerpen waar veel gesprekken over wordt gevoerd. Steeds geven we als auteurs een stukje uitleg over het thema. Iedere keer geeft een leraar of leidinggevende een persoonlijke reactie. We zullen aandacht besteden aan het mensbeeld (hoe zit het met de overgebleven “vonkjes”), aan het begrip “hermeneutische ruimte” (hoeveel richting moet je geven en welke denkruimte hebben leerlingen zelf), de visie op de werkelijkheid (hoe brengen we in de les naar voren dat God alle dingen in Zijn hand heeft), het begrip waarheid (wat is waarheid in Bijbelse zin, hoe blijkt dat in het onderwijs), de zonde (hoe herkennen we zonde bij onszelf en de leerlingen), de bijzondere en algemene genade (hoe mogen we dit onderscheid wel en niet gebruiken) en ten slotte hoop (hoe geven we perspectief en hoe werkt het licht van de genade door in de les van alledag).
Bestel het boek hier in de webshop of in de plaatselijke boekhandel.